(Cadn.com.vn) - Chất thải nguy hại (CTNH) chứa nhiều yếu tố độc hại, phóng xạ, dễ cháy, dễ nổ, dễ ăn mòn, dễ lây nhiễm, gây ngộ độc hoặc tương tác với các chất khác gây nguy hại tới môi trường và sức khỏe con người. Vậy nhưng, tại TT- Huế- nơi có hàng trăm cơ sở khám chữa bệnh, chụp phim X- Quang, doanh nghiệp sản xuất... hằng ngày thải ra một lượng lớn rác thải- vẫn chưa có một đơn vị nào được cấp phép để xử lý loại chất thải này. Vậy thì, lượng CTNH này đi về đâu?

Nguyễn Hoàn Vũ thu gom trái phép chất thải nguy hại.

Ra đường, ra sông...

Vừa qua, Phòng CSPCTPVMT CA tỉnh TT- Huế phát hiện, bắt quả tang Nguyễn Hoàn Vũ (1964, trú đường Nguyễn Văn Linh, TP Huế) đang liên hệ Trung tâm Medic số 69-Nguyễn Huệ (Huế) để mua, vận chuyển chất thải y tế nguy hại phát sinh từ hoạt động chụp phim X Quang. Ngoài Trung tâm Medic số 69-Nguyễn Huệ, Vũ còn liên hệ các cơ sở khám chữa bệnh và các phòng Laps ảnh khác trên địa bàn để mua. Sau đó, số nước thải trái phép này được Vũ đưa về nhà tại đường Nguyễn Văn Linh xử lý sơ bộ. Vũ hòa nước thải sau khi thu gom được với dung dịch axit Axêtic, Xút... lắng bỏ nước trong phần trên và các tạp chất để lấy phần nước thải cô đặc. Sau đó, Vũ đóng can nhựa phần nước thải cô đặc thuê xe vận chuyển vào cho Nguyễn Văn Tiến ở Khánh Hòa để phân kim lấy bạc.

Kiểm tra nhà Vũ, Phòng CSPCTPVMT phát hiện Vũ đang lưu giữ khoảng 300 lít nước rửa phim cô đặc và 3.000 lít nước rửa phim đã qua xử lý sơ bộ. Vũ khai, nước thải dư thừa phát sinh từ quá trình xử lý sơ bộ, Vũ thuê xe đổ trực tiếp ra đường tránh Huế hoặc tại các đường vắng của P. Thủy Xuân (Huế). Để xác định mức độ ô nhiễm môi trường do hoạt động xử lý nước thải không đúng quy định này gây ra, Phòng CSPCTPVMT đã phối hợp với Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 2 thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng tại Đà Nẵng lấy 3 mẫu nước thải để phân tích thử nghiệm.

Hóa chất độc hại, siêu vi khuẩn... của BV TP Huế ...

Kết quả cho thấy, cả 3 mẫu trên đều chứa nhiều kim loại nặng và hóa chất độc hại. Giám đốc CA tỉnh đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Nguyễn Hoàn Vũ về hành vi "không có giấy phép quản lý CTNH theo quy định" với số tiền 25 triệu đồng. Chủ tịch UBND tỉnh TT- Huế đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Trung tâm Medic về hành vi "Chuyển giao, cho, bán CTNH cho cá nhân không có đủ điều kiện về quản lý, vận chuyển, xử lý, tiêu hủy CTNH theo quy định" với mức 100 triệu đồng...

Trước đó, Phòng CSPCTPVMT phát hiện 13,2 tấn ắc-quy chì là CTNH đã qua sử dụng đang được bốc xếp lên xe tải BKS 75H- 4830 trên đường Hải Triều (Huế). Chủ lô hàng là ông Đỗ Xuân Nghị (1951, trú số 10-Hải Triều, Huế). Ông Nghị khai nhận đã thu gom số hàng này từ nhiều nơi, tập kết để chở ra Hưng Yên tiêu thụ. Qua kiểm tra, lực lượng CA phát hiện ông Nghị không hề có giấy phép thu gom, xử lý và vận chuyển CTNH. Nguy hiểm nhất, trước khi vận chuyển cơ sở của ông Nghị đã tiến hành súc rửa, "làm sạch" bình ắc-quy và xả thẳng nước thải chứa axit sulfuric (H2SO4), cặn chì xuống sông An Cựu gây ô nhiễm nguồn nước.

Cuối năm 2011, tại tỉnh TT- Huế, Thanh tra Bộ TN-MT đã xử phạt 11 DN gây ô nhiễm môi trường với số tiền hơn 2 tỷ đồng. Cty CP Dệt May Huế bị phạt 236 triệu đồng và Cty TNHH Sơn Hoàng Gia bị phạt 190 triệu đồng; trong đó mỗi DN bị phạt 100 triệu đồng do chuyển giao CTNH cho tổ chức, cá nhân không có đủ điều kiện về quản lý, vận chuyển, xử lý, tiêu hủy CTNH theo quy định, mà cụ thể là chuyển giao cho Cty Môi trường Đô thị Huế. Đơn vị này chỉ được giao nhiệm vụ thu gom, xử lý chất thải của tỉnh, chứ không được cấp phép trong xử ký, tiêu hủy CTNH. Thế nhưng, sau khi ký kết hợp đồng với các doanh nghiệp trên, Cty Môi trường Đô thị đã vận chuyển CTNH về chôn lấp hoặc đốt lộ thiên ở bãi rác Thủy Phương (TX Hương Thủy). Cty Môi trường Đô thị bị xử phạt 25 triệu đồng.

... thải trực tiếp ra sông Hương (trong ảnh: lấy mẫu xét nghiệm tại BV TP Huế).

Chưa có nơi "nhốt" chất thải nguy hại

Hàng chục năm nay, Bệnh viện TP Huế thải CTNH trực tiếp ra sông Hương. Mặc dù các cơ quan chức năng đã nhiều lần nhắc nhở, nhưng đến nay vẫn chưa có biện pháp khắc phục. Ngày 18- 2, Chủ tịch UBND tỉnh đã có quyết định xử phạt cơ sở khám bệnh này 20 triệu đồng vì xả thải hóa chất độc hại, chất thải vi khuẩn, siêu vi khuẩn, ký sinh trùng độc hại trực tiếp ra sông Hương. Đó chỉ là một trong hàng chục cơ sở khám chữa bệnh, phòng chụp X- Quang thải CTNH trực tiếp ra môi trường.

Theo báo cáo của các ngành chức năng, CTNH phát sinh trên địa bàn tỉnh TT-Huế ngày càng lớn và theo quy định của pháp luật thì CTNH cần phải được xử lý đảm bảo tiêu chuẩn trước khi ra môi trường. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở du lịch, sản xuất kinh doanh v.v... trên địa bàn tỉnh chưa nhận thức đúng và tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật; chất thải, nước thải nguy hại chưa được thu gom, vận chuyển và xử lý theo đúng quy định, đã phát hiện trường hợp cơ sở chủ nguồn thải lén lút cho, bán cho các tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện về quản lý, vận chuyển, xử lý, tiêu hủy CTNH. Theo tìm hiểu của P.V, một số đơn vị dù rất muốn hợp đồng với đơn vị có giấy phép xử lý CTNH nhưng trên địa bàn tỉnh hiện vẫn chưa có. Và, nếu hợp đồng với các tổ chức, cá nhân có đủ tư cách pháp lý ở các tỉnh, thành khác thì nguồn chi phí cao...

Vừa qua, Cty TNHH Nhà nước 1 thành viên Môi trường và Công trình Đô thị Huế đã tiến hành các thủ tục đầu tư xây dựng khu xử lý rác, khẩn trương tiến hành lập các thủ tục để được Bộ TN & MT cấp phép quản lý, vận chuyển, xử lý, tiêu hủy CTNH theo quy định, tuy nhiên đến nay vẫn chưa được phê duyệt. Thiếu tá Nguyễn Trung Dũng- Trưởng Phòng CSPCTPVMT CA tỉnh TT- Huế cho rằng, việc xả CTNH trực tiếp ra đường, ra sông là cực kỳ nguy hại cho môi trường.  Những CTNH, đặc biệt là kim loại nặng và nước thải của phim X- Quang bị chôn lấp sẽ phát tán gây ô nhiễm nguồn nước. Người dân uống phải nguồn nước ô nhiễm này sẽ rất dễ mắc bệnh ung thư và các bệnh hiểm nghèo khác. Đối với việc đốt CTNH lộ thiên cũng hết sức nguy hiểm vì khí thải của chúng rất độc hại.

Hải Lan